تأثیر سبک رهبری اخلاقی بر رفتار شهروندی سازمانی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی معلمان (مورد مطالعه: معلمان مقطع ابتدایی شهر رشت)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

2 استادیار، گروه علوم تربیتی و مشاوره، دانشکده ادبیلات و علوم انسلانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

3 کارشناسی ارشد مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

4 کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

10.22098/pbeo.2024.14800.1045

چکیده

زمینه و هدف: در عصر کنونی، ایفای نقش رفتار شهروندی سازمانی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی معلمان در مدارس، موجب بهبود اثربخشی مدرسه و شیوه‌های آموزشی می‌شود. با این‌حال، عوامل متعددی مانند سبک رهبری اخلاقی، بر الزامات فراتر رفتن از نقش رسمی و ایفای تعهد به مسئولیت‌پذیری اجتماعی معلمان تأثیر می‌گذارند. در این راستا هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر سبک رهبری اخلاقی بر رفتار شهروندی سازمانی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی معلمان (مورد مطالعه: معلمان مقطع ابتدایی شهرستان رشت) است.

روش: پژوهش کنونی از نظر ماهیت داده‌ها، پژوهشی کمی، و از نظر گردآوری داده‌ها پژوهشی توصیفی-پیمایشی از نوع مقطعی بوده و از نظر هدف، پژوهشی کاربردی است. جامعه‌ی آماری این پژوهش معلمان مقطع ابتدایی ناحیه دو شهرستان رشت به تعداد 356 نفر بوده و حجم نمونه آماری بر اساس تخمین فرمول کوکران، 185 نفر، بصورت روش نمونه‌گیری غیر احتمالی و طور خاص نمونه‌گیری در دسترس می‌باشد. همچنین، ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه‌ای 35 گویه‌ای‌ متشکل از پرسشنامه‌های سبک رهبری اخلاقی از براون و همکاران (2005) با دو بعد مدیر اخلاقی و فرد اخلاقی با 12 گویه، و پرسشنامه رفتارشهروندی سازمانی از لی و آلن (2002) با ابعاد رفتارهای معطوف به کارکنان و رفتارهای معطوف به سازمان با 8 گویه، و پرسشنامه مسئولیت اجتماعی کارکنان از کارول (1991) با ابعاد مسئولیت اقتصادی، اخلاقی، قانونی و اجتماعی(بشردوستانه) با 15گویه بوده، که جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و اطلاعات جمع‌آوری‌شده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزارهای 22 SPSS و LISREL کمک گرفته شده است.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد که سبک رهبری اخلاقی بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی معلمان با ضریب تی به مقدار 13/9 ، و بر رفتار شهروندی سازمانی معلمان با ضریب تی به مقدار 41/8 تأثیر معناداری دارد. همچنین، سبک رهبری اخلاقی بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی معلمان با ضریب مسیر به مقدار 65/0 ، و بر رفتار شهروندی سازمانی معلمان با ضریب مسیر به مقدار 85/0 تأثیر مثبت دارد.

نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد که مدیران و رهبران اخلاقی با ارزش‌های اخلاقی بالا موجب اثربخشی مدارس شده و به‌صورت مؤثر با معلمان ارتباط برقرار می‌کنن؛ همچنین، مدیران و رهبران اخلاقی محیطی را در مدرسه ایجاد می‌نمایند، که معلمان را به سمت رفتار شهروندی سازمانی و مسئولیت اجتماعی مؤثر سوق می‌دهد.

کلیدواژه‌ها